ชาวบ้านโวยเทศบาลเมืองมหาสารคามวางท่อปล่อยน้ำเสียลงห้วยคะคางซ้ำเพิกเฉยไม่มีการแก้ไข ส่งผลให้น้ำเน่าเสียเป็นสีดำ พร้อมส่งกลิ่นเหม็นนานกว่า 20 ปี ชาวบ้านเผยไม่สามารถนำน้ำไปใช้ประโยชน์ได้ ด้านเทศบาลฯ ยันมีการวางท่อน้ำเสียปล่อยลงในห้วยคะคางจริงเหตุยังไม่มีงบมาแก้ไขการวางท่อน้ำเสียดังกล่าวแต่ในอนาคตเล็งวางแผนปรับปรุงเพื่อพัฒนาผังเมืองในการวางท่อน้ำเสียใหม่ทั้งหมด
“ห้วยคะคาง” เป็นสายน้ำหล่อเลี้ยงตัวเมืองจ.มหาสารคาม ถือเป็นแหล่งทำมาหากินของชาวบ้านและใช้น้ำในการเกษตร รวมไปถึงการทำกิจกรรมต่างๆ เช่น การอาบน้ำ การซักผ้า และจับปลาซึ่งสายน้ำจะไหลผ่านเขตเทศบาลมหาสารคามประมาณ 10 กิโลเมตร จากความยาวทั้งสิ้น 50 กิโลเมตรโดยมีจุดกำเนิดรับน้ำมาจากอ่างเก็บน้ำห้วยคะคาง ต.โคกก่อ อ.เมือง จ.มหาสารคามและไหลสิ้นสุดลงที่แม่น้ำชีบ้านท่าตูม อ.เมือง จ.มหาสารคามแต่ปัจจุบันการพัฒนาเมืองเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้สิ่งแวดล้อมห้วยคะคางถูกทำลาย เช่น ตื้นเขิน เสื่อมโทรมจากวัชพืช ขยะ น้ำเสีย และสารเคมีจากกิจกรรมการเกษตร จนไม่สามารถใช้น้ำจากห้วยคะคางได้
ผู้สื่อข่าวหนังสือพิมพ์สื่อมวลชนได้ลงสำรวจพื้นที่ริมห้วยคะคาง บริเวณชุมชนท้ายตลาด อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคามซึ่งเป็นจุดปลายน้ำของห้วยคะคางพบว่าการปล่อยน้ำเสียลงสู่ห้วยคะคางของเทศบาลเมืองมหาสารคาม มีน้ำเสียไหลออกมาจากการวางท่อของเทศบาลฯ จำนวน 3 จุดได้แก่1.บริเวณสะพานท้ายตลาดเมืองมหาสารคาม 2.บริเวณบ้านหมู่ 7 ต.ตลาด และ 3.บริเวณถ.สิทธิศักดิ์ ต.ตลาด ซึ่งน้ำที่พบมีลักษณะเป็นสีดำคล้ำ ส่งกลิ่นเหม็น ทำให้ชาวบ้านที่อาศัยอยู่บริเวณลำห้วยได้รับความเดือดร้อนจากน้ำเสียมานานกว่า 20 ปี นอกจากนั้นยังส่งผลต่อเนื่อง ทำให้น้ำเสียไหลลงไปรวมกัน จนทำให้หมู่บ้านที่อยู่ท้ายน้ำได้รับผลกระทบมากขึ้น ชาวบ้านไม่กล้าที่จะลงไปจับปลาในห้วยคะคาง ส่งผลให้ชาวบ้านขาดรายได้จากการจับปลาเพื่อส่งขาย
ผลกระทบจากการวางท่อ
นางบังอร บ่อสุข ชาวบ้านริมห้วยคะคางหมู่ 7 ต.ในเมือง อ.เมือง จ.มหาสารคาม เปิดเผยว่า ปัจจุบันพื้นที่ในเมืองมหาสารคามได้มีการสร้างตึกและหอพักขึ้นจำนวนมาก รวมไปถึงการวางท่อระบายน้ำเสีย จึงทำให้เทศบาลเมืองมหาสารคามได้มีการวางท่อน้ำเสียจากตัวเมืองให้ไหลลงมาทิ้งในห้วยคะคาง ส่งผลกระทบต่อผู้ใช้น้ำในห้วยคะคางและคนที่อยู่ปลายน้ำไม่สามารถใช้ประโยชน์ในห้วยคะคางได้ เนื่องจากน้ำเน่าเสียมากขึ้นทุกวัน อีกทั้งยังส่งผลกระทบให้ปลาหรือสิ่งมีชีวิตในน้ำลดลง ซึ่งเมื่อก่อนในเขตเทศบาลยังไม่มีการพัฒนามากขนาดนี้ เวลาฝนตกก็มีแค่น้ำฝนที่อยู่บนถนนไหลลงมาสู่ห้วยคะคางไม่ส่งผลเสียหรือผลกระทบต่อชาวบ้านที่อยู่บริเวณลำห้วยมากนัก ยังพอใช้ประโยชน์จากห้วยคะคางมาโดยตลอด
“ในบริเวณนี้แม่มาอยู่เป็นครอบครัวแรกที่ตั้งบ้านอยู่บริเวณริมห้วยนี้ ได้มีการปลูกพืชผักอยู่เต็มรอบบริเวณริมห้วยคะคาง โดยได้ใช้น้ำจากห้วยคะคางมาใช้ในการปลูกพืชผลทางการเกษตรมาโดยตลอดเพราะน้ำในสมัย 20 ปีให้หลังยังไม่เน่าเสียมากขนาดนี้ ตั้งแต่มีการวางท่อน้ำเสียของเทศบาลฯ ลงมาก็เกิดน้ำเสีย และไม่มีหน่วยงานไหนเข้ามาดูแลหรือช่วยเหลืออะไรเลย” นางบังอร กล่าว
นางหมาง บ่อสุข ชาวบ้านริมห้วยคะคาง เปิดเผยว่า ห้วยคะคางมีต้นน้ำมาจากอ่างเก็บน้ำห้วยคะคาง ทางอ่างเก็บน้ำได้มีการผันน้ำลงในห้วยคะคางเพื่อชะล้างเอาน้ำที่เน่าเสียออกไป 20 วันต่อครั้ง แต่ก็ยังเกิดน้ำเน่าเสียอยู่เหมือนเดิม เพราะทางเทศบาลเมืองมหาสารคามได้ปล่อยน้ำเสียลงมาในห้วยคะคางทุกวัน ยิ่งถึงช่วงหน้าแล้ง ทางอ่างเก็บน้ำห้วยคะคางไม่ปล่อยน้ำลงมาเพื่อละบายน้ำเสียออกเนื่องจากต้นน้ำที่จะปล่อยมาน้ำเริ่มแห้งขอด จนทำให้ห้วยคะคางเกิดน้ำเน่าเสียสะสมส่งกลิ่นเหม็นเพิ่มมากขึ้น กระทั่งชาวบ้านเกิดการรวมกลุ่มกันเพื่อไปต่อต้านการปล่อยน้ำเสียลงในห้วยคะคาง เพราะไม่สามารถใช้ประโยชน์จากห้วยคะคางได้เหมือนเดิม แต่ทางเทศบาลฯ ก็ยังเพิกเฉยอยู่เหมือนเดิม
หน่วยงานขาดงบประมาณในการปรับปรุง
ด้านนายเกษตรศักดิ์ ศิริไปล์ หัวหน้าช่างฝ่ายสุขาภิบาล เทศบาลเมืองมหาสารคามกล่าวว่าในเขตพื้นที่ริมห้วยคะคาง หมู่ 7 ต.ตลาด อ.เมือง จ.มหาสารคาม มีการวางท่อน้ำเสียปล่อยลงในห้วยคะคางจริงซึ่งทางเทศบาลฯ ยังไม่มีงบประมาณในการแก้ไขปัญหาในพื้นที่นั้น จึงยังมีการปล่อยน้ำเสียลงสู่ห้วยคะคางโดยตรง อีกทั้งในการเลือกพื้นที่ในการจัดการปัญหาการวางท่อน้ำเสียของพื้นที่ต่างๆในเขตรอบตัวเมืองมหาสารคาม ขึ้นอยู่กับพื้นที่ในตัวเมืองที่เกิดปัญหาวิกฤตของน้ำเสียมากที่สุดทางเทศบาลฯ ได้มีการเข้าไปแก้ไขปัญหาในพื้นที่ส่วนนั้นก่อนส่วนของการปล่อยน้ำเสียลงในห้วยคะคางโดยตรงที่ทำให้น้ำเน่าเสียนั้นทางเทศบาลฯ มองว่าพื้นที่ในห้วยคะคางยังไม่เกิดปัญหาของน้ำเน่าเสียมากเหมือนกับพื้นที่ในเมือง จึงยังไม่ได้มีเข้าไปแก้ไขในส่วนของบริเวณห้วยคะคาง
“ในอนาคตทางเทศบาลฯ ได้มีการวางแผนปรับปรุงเพื่อพัฒนาผังเมืองในการวางท่อน้ำเสียทั้งหมด เพื่อแก้ไขปัญหาการปล่อยน้ำเสียลงในห้วยคะคาง โดยวางท่อน้ำเสียในพื้นที่รอบเมืองมหาสารคามทั้งหมดลงไปยังสถานีบำบัดน้ำเสียที่บ้านส่องนางใย อ.เมือง จ.มหาสารคามโดยน้ำเสียทั้งหมดจะถูกสูบออกจากบ่อพักน้ำไปยังสถานีบำบัดตามขั้นตอนต่างๆเพื่อให้น้ำผ่านมาตรฐานก่อนที่จะถูกปล่อยลงในห้วยคะคางเพื่อใช้ประโยชน์ต่อไป” นายเกษตรศักดิ์ กล่าว
เร่งเฝ้าระวังปัญหาน้ำเสีย
นายประมวล ผลเสม หัวหน้าฝ่ายกองช่างชำนาญงานเฉพาะ สํานักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดมหาสารคาม กล่าวว่า ทางสํานักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมฯได้จัดกิจกรรมร่วมกับของเครือข่ายภาคประชาชน ตั้งแต่ปี 2558 ให้มีการฝึกอบรมให้ความรู้เกี่ยวกับการเฝ้าระวังปัญหาน้ำเสียของลำน้ำลำห้วยคะคาง ที่มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม เป็นการให้ความรู้ โทษของสารที่อยู่ในน้ำ และการรักษาคุณภาพน้ำ ส่วนของการฟื้นฟูบำบัดน้ำในห้วยคะคางในปัจจุบันได้มอบหมายหน้าที่ให้อาสาสมัครของกลุ่มชาวบ้านเขามาดูแล เพราะช่วงนี้ยังไม่มีปัญหาใดๆ น้ำในห้วยคะคางก็ยังเป็นน้ำปกติอยู่ไม่ได้มีน้ำขยะไหลลงไป ส่วนปัญหาน้ำเสียที่เกิดขึ้นจะอยู่ในช่วงหน้าฝน
นายประมวล กล่าวต่ออีกว่า ทางสํานักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมฯได้มอบหน้าที่ให้ชาวบ้านที่เป็นอาสาสมัครสิ่งแวดล้อมคอยสอดส่องเฝ้าระวังว่ามีใครปล่อยน้ำเสียลงจุดไหนบ้าง มีปัญหาน้ำเน่าเสียเกิดขึ้นตรงไหนบ้างและช่วยกันแก้ไข ส่วนการวางแผนในอนาคตจะเป็นในลักษณะของการบูรณาการระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และกลุ่มเฝ้าระวังคุณภาพน้ำลุ่มน้ำห้วยคะคางตลอดทั้งลุ่มน้ำ ส่วนเรื่องของนโยบาย ณ ขณะนี้จะเป็นการห้ามปลูกผักและฉีดสารเคมีบริเวณริมห้วยคะคาง เพราะเรื่องนี้สามารถความคุมดูแลได้ ส่วนเรื่องท่อน้ำเสียที่เทศบาลฯ ปล่อยลงนั้นคงต้องให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดการต่อไป
